Research Information System
2. ULUSLARARASI PALYATİF BAKIM KONGRESİ , İstanbul, Turkey, 20 - 23 May 2021, pp.119-120
|
Coronavirus disease(Covid-19)
spread all over the world and was declared a pandemic by WHO on March 11,
2020(1). Although Covid-19 can infect anyone, it mostly affects middle-aged
and older adults(2,3). Studies have found that the elderly are more
vulnerable to Covid-19 and the infection and mortality rates are higher at
them(2,4,5). In pandemic, with the
increase mortality in elderly, curfew restrictions have been imposed(3,6).
This situation has created other problems that elderly struggling with
reduced functional ability and risk of progressive geriatric frailty should
cope with(7). These problems; being inactive at home for a long time, reduced
social relations, stress, anxiety, and the fear of illness and death for
themselves and their relatives(7,8,9,10). Especially, elderly people are
likely to ignore possible falls and injuries at restriction, and their
illnesses because of their disability to manage chronic diseases, for fear of
being infected with Covid-19. This makes them more vulnerable to the risk of
fragility. Fragility; It is a geriatric
syndrome defining decrease in physiological reserves due to aging, functional
loss in multiple organs or systems, and increased vulnerability to stressors,
and it creates global health burden in the world and in our country(11,12).
Although the etiology of frailty is unknown, chronic inflammation and changes
in the musculoskeletal and endocrine system, cellular aging, apoptosis,
cardiovascular system diseases, female gender, comorbidities, genetic,
environmental factors (stress, malnutrition, etc.), race, education,
socioeconomic status, depression smoking, alcohol use, and polypharmacy play
a role in the pathogenesis(11,13,14). These factors, which play a role in the
occuring of fragility, continue pandemic and cause the currently fragile
elderly to enter a period of severe fragility, as well as pose a risk for the
non-fragile elderly(10). In an observational cohort study including hospitals
in the UK and Italy, it was found that Covid-19 may take more severe and poor
prognosis for the frail elderly(15). In a national cohort study conducted in
all hospitals in Turkey, it was found that 67.4% of 18,234 Covid-19 patients
were in a fragile period and 15.4% were in severe fragility(16). As a result of the
restrictions, four in five older adults living in the community experience a
significant decreasing mobility and increasing the risk of frailty(10). In
this process, in order to preserve the functional independence and
functionality of the elderly, fragility can be prevented by interventions
such as managing chronic diseases, ensuring compliance with pharmacological
treatments, performing exercises that increase physical strength and
resistance, regulating nutrition, weight control, and supporting care by
caregivers with digital environments(11,17). Preventing fragility, it is
important to screen the elderly both physically and mentally in the pandemic
and the restrictions, support their contacts on the phone and other digital
media, online social support and spiritual support activities. With the
dissemination of Tele-Health and Tele-nursing practices, the independence of
the elderly in daily life activities can be supported(18). The elderly's
inability to access digital areas, and limited use of minutes can make it
difficult for them to interact with their relatives and to use online
shopping. These situations through state institutions and local
administrations for the social functionality of the elderly can be
supported(17,19). It is important to evaluate
the frailty in the elderly and to identify and prevent symptoms. In the
evaluation of fragility; Tools such as Fried Frailty Scale, Edmonton Frailty
Scale, FRAIL Index, CSHA Fragility Scale and Tilburg Frailty Scale are used.
Through these tools, fragility can be determined at an early stage(11,13). In
the Covid-19 pandemic, it is important for nurses to be aware of the frailty
in order to protect the elderly from frailty, evaluate frailty and take
initiatives specific to the fragile elderly when infected with Covid-19.
|
|
Keywords: Elderly, Frailty, Fragile
Elderly, Covid-19, Nurse. |
Koronavirüs hastalığı (Covid-19), tüm
dünyaya yayılarak 11 Mart 2020 tarihinde DSÖ tarafından pandemi ilan
edilmiştir(1). Covid-19, herkesi enfekte edebilmekle birlikte en çok orta yaşlı
ve yaşlı yetişkinleri etkilemektedir(2,3). Yapılan çalışmalarda yaşlıların Covid-19’a
karşı daha savunmasız olduğu ve enfeksiyon ile ölüm oranlarının yaşlılarda daha
yüksek olduğu bulunmuştur(2,4,5).
Covid-19 pandemisinde yaşlı bireylerde
ölüm oranlarının artmasıyla yaşlılar için sokağa çıkma kısıtlamaları
yapılmıştır (3,6). Bu durum, azalmış işlevsel yetenek ve ilerleyici geriatrik
kırılganlık oluşum riskiyle mücadele eden yaşlıların başa çıkmaları gereken
başka sorunlar doğurmuştur(7). Bu sorunlar; uzun süre evde hareketsiz kalma,
sosyal ilişkilerin azalması, stres, anksiyete ile kendileri ve yakınları için
hastalık ve ölüm korkusudur(7,8,9,10). Özellikle bu bireylerin kısıtlamada
olası düşme ve yaralanma durumlarını ve kronik hastalıkları yönetememe
sebebiyle yaşadıkları rahatsızlıkları Covid-19 ile enfekte olma korkusuyla göz
ardı etmeleri muhtemeldir. Bu durum, onları kırılganlık riskine karşı daha
savunmasız hale getirmektedir(7).
Kırılganlık; yaşa bağlı olarak fizyolojik
rezervlerin azalması, çoklu organ veya sistemlerde fonksiyonel kayıp ve
stresörlere karşı savunmasızlığın artması olarak tanımlanan geriatrik bir
sendrom olmakla birlikte dünyada ve ülkemizde giderek artarak küresel bir
sağlık yükü oluşturmaktadır(11,12). Kırılganlığın etiyolojisi bilinmemekle
birlikte, kronik inflamasyon ile kas- iskelet ve endokrin sistemde değişiklikler,
hücresel yaşlanma, apopitozis, kardiyovasküler sistem hastalıkları, kadın
cinsiyet, komorbiditeler, genetik, çevresel faktörler (stres, malnütrisyon
vb.), ırk, eğitim, sosyoekonomik durum, depresyon, sigara, alkol kullanımı ve
polifarmasi kırılganlığın patogenezinde rol oynamaktadır(11,13,14).
Kırılganlığın oluşumunda rol oynayan bu faktörler Covid-19 pandemisinde de
devam etmektedir. Bu durum mevcutta kırılgan olan yaşlıların şiddetli
kırılganlık dönemine girmesine sebep olabileceği gibi kırılgan olmayan yaşlılar
için de risk oluşturmaktadır(10). İngilitere’deki ve İtalya'daki hastaneleri
kapsayan gözlemsel bir kohort çalışmasında Covid-19'un, kırılgan yaşlılar için
daha şiddetli sürebileceği ve prognozunun kötü ilerleyebileceği tespit edilmiştir(15).
Türkiye'deki tüm hastanelerde ulusal çapta yürütülen bir kohort çalışmasında
ise 18.234 Covid-19 hastasının % 67,4’ünün kırılgan, % 15,4’ünün ise şiddetli
kırılganlık döneminde olduğu tespit edilmiştir(16).
Kısıtlamaların bir sonucu olarak, toplumda yaşayan beş yaşlı yetişkinden dördünün yaşam alanı hareketliliğinde önemli bir azalma yaşanmaktadır ve bu durum kırılganlık, sarkopeni ve kronik hastalık riskini artırmaktadır(10). Bu süreçte yaşlı bireyin fonksiyonel bağımsızlığının ve işlevselliğinin korunması için kronik hastalıklarını yönetme, farmakolojik tedavilerine uyumu sağlama, fiziksel güç ve direnci artıran egzersizler yapma, beslenmenin düzenlenmesi, kilo kontrolü ve bakım verenlerin dijital ortamlarla bakımı desteklemesi gibi alanlarda yapılacak girişimlerle kırılganlığın önlenmesi sağlanabilir(11,17). Kırılganlığın önlenmesi için Covid-19 pandemisinde ve getirdiği kısıtlamalarda yaşlı bireylerin gerek fiziksel gerekse ruhsal açıdan takip edilmesi, telefon ve diğer dijital ortamlarda temaslarının desteklenmesi, çevirim içi sosyal destek, ruhsal destek faaliyetlerinin yürütülmesi önemlidir. Tele-Sağlık ve Tele-hemşirelik uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla pandemi döneminde yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlıkları desteklenebilmektedir(18). Yaşlıların telefon, bilgisayar ve internete erişememeleri, sınırlı dakika kullanımları onların yakınlarıyla etkileşim kurmasını ve online alışveriş imkanlarını kullanmalarını zorlaştırabilir. Bunlar ve benzeri durumların devlet kurumları ve yerel yönetimler aracılığıyla destelenmesiyle yaşlıların sosyal fonksiyonelliği desteklenebilir(17,19). Yaşlılarda kırılganlığın değerlendirilmesi ve semptomların belirlenerek önlenmesi önemlidir. Kırılganlığın değerlendirilmesinde; Fried Kırılganlık Ölçeği, Edmonton Kırılganlık Ölçeği, FRAIL İndeksi, CSHA Kırılganlık Ölçeği ve Tilburg Kırılganlık Ölçeği gibi araçlar kullanılmaktadır. Bu araçlar sayesinde kırılganlık erken evrede belirlenebilmektedir(11,13). Covid-19 pandemisinde de yaşlıların kırılganlıktan korunması, kırılganlığın değerlendirilmesi ve Covid-19 ile enfekte olduklarında kırılgan yaşlıya özgü girişimleri alabilmeleri için hemşirelerin kırılganlığın farkında olmaları önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Yaşlılık,
Kırılganlık, Kırılgan Yaşlı, Covid-19, Hemşire.