Research Information System
16. Aile Hekimliği Güz Okulu, Antalya, Turkey, 12 - 16 October 2022, pp.54-55
SS-08
COVID SONRASI HASTALARIN SEMPTOM VE LABORATUVAR
BULGULARININ DEĞERLENDIRILMESI; COVID (-), YORGUNLUK (+)
ZEYNEB İREM YÜKSEL SALDUZ, ACLAN ÖZDER
BEZMIALEM TIP FAKÜLTESI AILE HEKIMLIĞI ANABILIM DALI
Amaç: Covid-19 enfeksiyonu aktif hastalık seyrinde olduğu gibi iyileşme sonrası dönemde de birçok faklı klinik bulgu ve
laboratuvar verisiyle karşımıza çıkmaktadır. Çalışmamızda, hastanemize Post Covid şikayetlerle başvuran hastaların
semptom ve bulgularının analizi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışma kesitsel, tek merkezli, retrospektif olarak planlandı. Ocak-Mart 2022 tarihleri arasında Bezmialem Tıp Fakültesi Aile Hekimliği polikliniğine başvuran; son üç ay içinde Covid + olduğu kanıtlanmış 32 hasta çalışmaya
alındı. Hastaların sosyodemografik ve laboratuvar verileri, aşılanma durumları, ek hastalıkları, Covid sürecinde ilaç kulanım öyküleri elektronik hasta sisteminden tarandı.
Bulgular: Hastaların 18’i (%56,3) aşılı iken, 14’ü (%43,7) aşısızdı. Aşılıların 2’si (%6,3) bir, 9’u (%28,1) iki, 7’si (%21,9)
üç aşı yaptırmıştı. Aşı tercihlerine bakıldığında 3 (%9,4) kişi Sinovac, 15 (%46,9) kişi Biontech, 1 (%3,1) kişi Turcovac aşısını yaptırmıştı. Hastaların 24’ü (%75) Covid esnasında ilaç almazken, 8’i (%25) ilaç desteği almıştı. İlaç kullanım durumları değerlendirildiğinde; 4 (%12,5) hasta D vitamini, 3 (%9,4) hasta C vitamini, 2 (%6,3) hasta Selenyum,
2 (%6,3) hasta Antibiyotik, 1 (%3,1) hasta Asetil salisilik asit, 1 (%3,1) hasta Çinko, 1 (%3,1) hasta Demir tedavisi kullanmıştı. Post Covid dönemde yorgunluk 30 (%93,8) hastayı etkileyen en önemli şikayet idi. Bunu 6 (%18,8) hasta karın ağrısı ile, 5 (%15,6) hasta miyalji ile, 5 (%15,6) hasta öksürük ile takip ediyordu. Bu süreçte 3’er hasta da (%9,4)
terleme ve çarpıntı yakınmalarıyla başvurdu. Tansiyon yükselmesi ile başvuran 1 (%3,1), unutkanlık ile başvuran
1 (%3,1) ve tırnak kırılmaları ve saç dökülmesi ile başvuran 1 (%3,1) hastamız oldu. Hastaların ek hastalıkları sorgulandığında; 6 (%18,8) hastada Hipertansiyon, 1 (%3,1) hastada Diyabet, 1 (%3,1) hastada Hipotiroidi, 1 (%3,1) hastada Protein S eksikliği mevcuttu. Genel sosyodemografik ve laboratuvar verilerinin analizi Tablo 1’de verilmiştir.
Hastalar gruplara ayrıldığında; Aşılaması olan gruptaki hastaların Covid sürecinde %38,8’i ilaç kullanmışken, aşılaması
olamayan hastaların %7,1 ilaç kullanmıştı (p=0,04). Ek hastalığı olan gruptaki hastaların %28,6’sının D vitamini düşükken,
ek hastalığı bulunmayan gruptaki hastaların %84’ünün D vitamini düşüktü (p=0,004). D vitamini düzeyi düşük (<20 ng/ml)
gruptaki hastaların yaş ortalaması 35±14, D vitamini düzeyi normal (>20 ng/ml) gruptaki hastaların yaş ortalaması 46±10
idi (p=0,036). D vitamini düşük grupta miyalji şikayeti %95,6 oranında görülürken, D vitamini normal grupta bu oran %
55,5 idi (p=0,005).
Sonuç: Covid-19 enfeksiyonu sonrası gerilemeyen yorgunluk halinin en sık şikayet olduğu akılda tutulmalıdır. Bu şikayeti
destekleyen miyalji ile başvuran hastaların özellikle D vitamini düşük grupta kümelenmesi koruyucu hekimlikte D vitamininin önemini bir kez daha vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Covid-19, Yorgunluk, D vitamini