Research Information System
Ege Klinikleri Tıp Dergisi, vol.59, no.2, pp.175-181, 2021 (Peer-Reviewed Journal)
Giriş: Ateroskleroz, arteryal duvarda kolesterol içeren düşük dansiteli lipoprotein
parçacıklarının birikmesi ile tetiklenen farklı tip hücreler ve ekstraselüler matriks
birikiminin kalınlaşmaya sebep olduğu kronik inflamatuvar bir hastalıktır.
Aterosklerotik süreçte subendotelyal matriks modifikasyonuna dahil olan başta
matriks metalloproteinazları (MMP) olmak üzere birçok yapısal proteinlerin ve
enzimlerin sentezi ile salınımında artışlar görülür. Patolojik vasküler dokularda
özellikle MMP-2, -3 ve -9 ekspresyonunda ve bu enzimlerin proteolitik aktivitelerinde
artış meydana gelir. Statinler, 3-hidroksi-3-metilglutaril-koenzim A redüktaz enzimini
inhibe ederek kolesterol sentezini azaltan lipid düşürücü ajanlardır, ateroskleroz ve
vasküler endotelyal hasara karşı koruyucu etkilere sahiptir. Statinler, direkt olarak
vasküler ve immün hücrelerinin inflamatuvar fonksiyonlarını etkileyerek pleiotropik
anti-inflamatuvar etki gösterirler.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda, insan safen ven endotelyal hücrelerinde
(HSaVEC) tümör nekroz faktörü alfa (TNF-α) ile uyararak oluşturduğumuz
aterosklerozun inflamatuvar süreci modelinde, koroner bypass cerrahisi sonrası
sıklıkla reçetelenen statinlerden atorvastatin ve pitavastatinin anti-inflamatuvar
etkilerini karşılaştırdık. HSaVEC’lere 10 ve 50 µM atorvastatin ve 1 ve 2 µM
pitavastatin uygulamalarının ardından, TNF-α ile inflamasyon oluşturduk, laktat
dehidrogenazı (LDH) spektrofotometrik olarak ölçerek sitotoksisiteleri belirledik.
MMP-2 ekspresyon seviyelerini qRT-PCR ile tespit ettik.
Bulgular: DMSO grubu ile karşılaştırıldığında, her iki ilaç uygulamasının yapıldığı
gruplardaki LDH düzeylerinin daha düşük olduğunu belirledik. TNF- uygulaması
sonucunda, MMP-2 ekspresyon seviyesinin kontrol grubuna göre anlamlı olarak
azaldığını gözlemledik (p<0.05). Buna karşın farklı dozlarda atorvastatin ve
pitavastatin uygulamasının ardından TNF- ile uyarılan hücrelerde MMP-2
ekspresyon seviyesinin anlamlı düzeyde arttığını tespit ettik (p<0.05).
Tartışma: Düşük sitotoksik etki gösteren bu iki statin uygulamasının, in vitro
ateroskleroz modelinde MMP-2 ekspresyonu üzerindeki etkileri saptanarak,
inflamasyonda düzenleyici etkilere sahip oldukları gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Ateroskleroz, safen ven, statin